Palący problem – zgaga

Zgaga, czyli pieczenie w okolicy przełyku, to dolegliwość, która występuje u znacznego odsetka osób. Przypadłość ta może być reakcją na niektóre pokarmy bądź też sygnalizować poważniejsze problemy zdrowotne.

Zgaga objawia się uczuciem pieczenia, palenia zlokalizowanym za mostkiem lub w górnej części brzucha, nierzadko dochodzącym aż do gardła. Dolegliwość ta spowodowana jest cofaniem się treści pokarmowych i kwasu solnego z żołądka do przełyku. Taka sytuacja ma miejsce wówczas, gdy dolny zwieracz przełyku (mięsień położony pomiędzy przełykiem a żołądkiem) działa nieprawidłowo. Dobrze funkcjonujący mięsień rozkurcza się przy połykaniu, co pozwala na przejście spożywanego pokarmu do żołądka, a następnie szybko kurczy się, zapobiegając cofaniu się treści pokarmowych do przełyku. Niewłaściwa praca zwieracza powoduje, że treści pokarmowe oraz kwas solny cofają się drażniąc tym samym nabłonek przełyku.

Powszechnie uważa się, że zgaga nasila się po spożyciu określonych pokarmów, które silnie pobudzają produkcję kwasu solnego w żołądku. Należą do nich, m.in.: kawa, herbata, owoce cytrusowe i soki, czekolada, mięta, smażone, tłuste potrawy, ostre przyprawy. Nie ma jednak uniwersalnej listy produktów, których należy unikać. Natężenie objawów po spożyciu pokarmów jest kwestią indywidualną, należy zatem obserwować swój organizm i jego reakcję na spożycie określonych produktów. Również palenie tytoniu przyczynia się do występowania zgagi. Powoduje bowiem zaburzenie w funkcjonowaniu zwieracza przełyku, który pod wpływem palenia jest rozluźniony, przez co nie zapobiega cofaniu się treści pokarmowych. Zgaga nasila się także przy pochylaniu oraz w pozycji leżącej.

Stanem, w którym zgaga występuje bardzo często jest ciąża. W początkowym okresie jest ona związana z występującymi zmianami hormonalnymi. Podniesiony poziom progesteronu wpływa na rozluźnienie mięśni przewodu pokarmowego, w tym także dolnego zwieracza przełyku – kluczowego w powstawaniu zgagi. W późniejszych miesiącach ciąży pojawiająca się zgaga związana jest z powiększaniem się macicy, która uciska na ściany żołądka, powodując wypychanie z niego treści pokarmowych w stronę przełyku.

Zgaga będąca reakcją organizmu na spożycie określonych produktów, która zwykle samoistnie i szybko ustępuje, nie jest powodem do niepokoju. Jeśli jednak nie ma charakteru epizodycznego, utrzymuje się powyżej 3 miesięcy, pojawiając się co najmniej 2 razy w tygodniu, wskazuje na wystąpienie choroby refluksowej żołądka (schorzenie, w którym występuje cofanie się treści pokarmowej z żołądka do przełyku). U osób po 40 roku życia borykających się z występowaniem zgagi zaleca się wykonanie badania endoskopowego, które pozwoli wykluczyć inne, rzadziej występujące choroby, którym towarzyszy uczucie pieczenia w przełyku oraz ocenić nasilenie ew. zmian w błonie śluzowej przełyku.

Aby uniknąć zgagi, należy zmodyfikować swój styl życia. Obserwacja organizmu pozwoli zidentyfikować, po spożyciu jakich produktów dolegliwości nasilają się i umożliwi ich eliminację z diety. Ważne są także porcje spożywanych posiłków, jak również ich pora – obfite posiłki i późne spożywanie kolacji przyczyniają się do występowanie zgagi. Należy wystrzegać się także przyjmowania pozycji leżącej bezpośrednio po posiłku, a do snu należy układać górną część ciała nieco wyżej niż poziom żołądka. Również zaprzestanie palenia pozwoli uniknąć zgagi. Osoby otyłe i z nadwagą powinny zrzucić zbędne kilogramy. Wprowadzenie zmian w zakresie stylu życia może jednak nie być wystarczające. W takiej sytuacji dysponujemy środkami farmakologicznymi zobojętniającymi kwas solny lub blokującymi jego produkcję. Preparaty te powinny być jednak stosowane wyłącznie pod nadzorem lekarza.

Zespół redakcyjny pacjentinfo.pl

Artykuł powstał na podstawie informacji ogólnodostępnych, nie zastępuje konsultacji lekarskich i nie jest poradnikiem samodzielnego leczenia.