Mdlejesz? Nie lekceważ tego!

Omdlenia mogą choć nie muszą zwiastować znacznie poważniejsze kłopoty ze zdrowiem niż tylko tymczasowe niedomaganie. Ważne jest, aby nie bagatelizować tego problemu i zawsze dokładnie przeanalizować wszelkie okoliczności i czynniki, które mogły spowodować tą chwilową utratę świadomości.

Omdlenie – czym jest?

Omdlenie jest to krótkotrwała, przejściowa i samoistnie ustępująca utrata przytomności, trwająca nie dłużej niż kilka minut (zwykle znacznie krócej). Stan ten wynika bezpośrednio z powodu niedostatecznego przepływu krwi bogatej w tlen i glukozę przez mózg. Szacuje się, że nawet co druga osoba w ciągu swojego życia miała epizod omdlenia. Ponadto wzmożone omdlenia obserwuje się w okresie dojrzewania, a także u osób powyżej 70 roku życia.

Wielu z nas zapewne znalazło się w sytuacji, w której osoba z najbliższego otoczenia, stojąc w zatłoczonym, dusznym pomieszczeniu nagle traci przytomność. Jak zatem rozpoznać pierwsze objawy poprzedzające omdlenie, aby w porę udzielić pomocy?

Zazwyczaj u osoby, która wkrótce zemdleje na chwile przed utratą przytomności mogą wystąpić takie objawy jak np. bladość, zawroty głowy, ogólne poczucie słabości, mroczki przed oczami, intensywne pocenie się – tzw. „zimne poty”, czy też uderzenia gorąca. Wszystkie te symptomy najczęściej przebiegają bardzo szybko i gwałtownie. Podczas stanu przedomdleniowego, gdy jeszcze zachowana jest świadomość należy szczególnie zadbać o to, aby w razie ewentualnego omdlenia pozostać w pozycji, która zminimalizuje ryzyko urazu. Ważne jest także, aby w miarę możliwości poinformować inne osoby o naszym samopoczuciu. Czasami skuteczne okazuje się zaczerpnięcie świeżego powietrza, napicie się wody, czy też zjedzenie czegoś słodkiego. Jednak to, czy te metody okażą się efektywne zależy przede wszystkim od pierwotnej przyczyny, która wywołała opisywany stan. Jakie są zatem główne przyczyny omdleń?

– Omdlenia tzw. wazowagalne są najczęstszą formą omdleń i dotykają głownie osób młodych, zwłaszcza dziewcząt w okresie dojrzewania. Są zależne od dwóch podstawowych czynników: długotrwałego stania w bezruchu oraz wystąpienia silnego bodźca najczęściej o podłożu emocjonalnym (widok krwi, silny ból, uczucie strachu, wzmożony stres) lub związanego z niesprzyjającym otoczeniem (np. wysoka temperatura, wilgotność powietrza). W sytuacjach tych dochodzi u osób szczególnie wrażliwych do spadku ciśnienia krwi i/lub zwolnienia rytmu serca i w konsekwencji do omdlenia.

– Omdlenia związane z wysiłkiem i parciem powstają na skutek wykonywania pewnych czynności np.: odkaszliwania, oddawania moczu, a także podczas wysiłku takiego jak, podnoszenie ciężarów, gra na instrumentach dętych. Dochodzi wtedy do wzmożenia ciśnienia w klatce piersiowej, które utrudnia prawidłowy powrót krwi do serca. W efekcie spada ciśnienie krwi i dochodzi do omdlenia.

– Omdlenia kardiogenne (sercowo-naczyniowe) są drugim, co do częstości występowania typem omdleń. Są one szczególnie niebezpieczne dla zdrowia, ponieważ sygnalizują nieprawidłowe funkcjonowanie układu krążenia. Kardiogenne przyczyny dzieli się na spowodowane arytmią (zaburzenia rytmu serca) oraz wywołane w przebiegu chorób strukturalnych serca zmniejszających ilość pompowanej krwi przez ten mięsień.

– Omdlenia związane z niedociśnieniem ortostatycznym obserwuje się głównie u osób starszych oraz w okresie szybkiego wzrostu. Ten rodzaj omdleń występuje na skutek nagłej zmiany pozycji ciała z leżącej lub siedzącej na stojącą. Im prędzej dochodzi do tzw. pionizacji ciała (gwałtowne wstawanie) tym szybciej obniża się ciśnienie krwi, powodując chwilowe niedotlenienie mózgu, a w następstwie omdlenie.

Jak możemy pomóc osobie, która zemdlała?

– postaraj się ochronić osobę mdlejąca przed upadkiem

– sprawdź czynności życiowe osoby poszkodowanej (oddech, puls), aby wykluczyć zatrzymanie krążenia

– poproś konkretną osobę o wezwanie pomocy lub jeśli nie ma nikogo w pobliżu wezwij ją sam

– jeśli poszkodowany leży na podłodze połóż go na wznak, a nogi unieś ku górze

– jeśli poszkodowany siedzi, pochyl go tak, aby głowę miał między kolanami

– w razie potrzeby poluzuj ubranie pod szyją, aby ułatwić oddychanie

– jeśli to możliwe zapewnij dopływ świeżego powietrza

Omdlenie i co potem?

Pamiętaj! W żadnym przypadku nie należy lekceważyć omdleń, tym bardziej jeśli wystąpiły kilkakrotnie w krótkich odstępach czasowych, ponieważ mogą być one jednym z pierwszych objawów choroby serca, cukrzycy, anemii, czy innych poważnych chorób. Zawsze należy udać się do lekarza rodzinnego, aby wykluczyć powyższe schorzenia i w miarę możliwości ustalić rzeczywistą przyczynę omdlenia.

Zespół redakcyjny pacjentinfo.pl

Artykuł powstał na podstawie informacji ogólnodostępnych. Nie zastępuje konsultacji lekarskich i nie jest poradnikiem samodzielnego leczenia.