Letnie urazy stawów: ABC wiedzy

Sport jest super, ale wiąże się czasem z ryzykiem kontuzji. Szczególnie narażone są na nie stawy, szczególnie wtedy, gdy do intensywnego wysiłku dochodzi bez stopniowych przygotowań na większe obciążenia. Sprawdź, jak można zmniejszyć ryzyko skręcenia czy zwichnięcia stawu i co robić, gdy do takiej kontuzji dojdzie.

Wakacyjny wypoczynek skłania do większej aktywności fizycznej. Jeśli w ciągu roku raczej nie ćwiczymy, wzrasta ryzyko kontuzji podczas np. meczu siatkówki na plaży. Jak wskazują ortopedzi, do najczęstszych letnich urazów należą uszkodzenia stawów: skręcenia i zwichnięcia.

Skręcenie to efekt nieprawidłowego przeniesienia siły działającej na staw – jest ona na tyle duża, że torebka stawowa i więzadła stawowe ulegają rozciągnięciu, a czasami może dojść nawet do ich częściowego przerwania. Jednak powierzchnie stawowe nie ulegają całkowitemu przemieszczeniu względem siebie.

Objawy skręcenia stawu

• Ból
• Obrzęk w okolicy urazu
• Może dojść do zsinienia.

Co to jest zwichnięcie stawu

Jeśli siły działające na staw są bardzo duże, może dojść do całkowitego uszkodzenia tkanek miękkich (torebki stawowej, więzadeł) i do przemieszczenia powierzchni stawowych (końców kości) względem siebie – taki uraz nazywamy zwichnięciem.

Objawy zwichnięcia

• Ból,
• Obrzęk,
• Nieprawidłowe ułożenie kości w stawie,
• Upośledzenie ruchomości stawu,
• Zniekształcony obrys stawu.

Skręcenia stawów kolanowych i skokowych to najczęstsze urazy graczy na boisku. 

Jeśli na co dzień zażywamy niewiele ruchu, a ostatni raz w piłkę graliśmy .. w szkole, nie ma się co dziwić, że podczas wakacyjnego meczu stawy zaprotestują. Do najczęstszych kontuzji należą skręcenia, w których na skutek przekroczenia fizjologicznego zakresu ruchu stawu dochodzi do uszkodzenia torebki stawowej.

– Więzadła, które stabilizują staw w zależności od stopnia urazu ulegają naciągnięciu, naderwaniu lub całkowitemu zerwaniu. Najczęściej towarzyszą temu takie objawy jak silny ból i narastający obrzęk, zasinienie skóry czy ograniczona ruchomość – mówi dr n. med. Janina Mechlińska-Baczkowska z Centrum Medycznego Affidea.

Urazy biegacza

Letnia temperatura sprawia, ze wiele osób postanowią o siebie zadbać, a wielu osobom najlepszą opcją wydaje się bieganie. To – jak wskazują eksperci, jest świetnym wyborem, ale pod warunkiem, że do biegania będziemy się wdrażać z głową. Zbytnie przeciążenie podczas treningu może mieć bowiem negatywne konsekwencje zdrowotne.

Jedną z najczęstszych dolegliwości wśród miłośników tej aktywności fizycznej jest tzw. kolano biegacza.

– Tak określa się ból występujący w przedniej lub bocznej części kolana, który zazwyczaj spowodowany jest przeciążeniem stawów, w wyniku zbyt intensywnego, cyklicznego treningu. Do objawów należą również trzeszczenie i „przeskakiwanie” odczuwane w okolicach stawu kolanowego oraz obrzęk i częściowa blokada stawów – ostrzega chirurg, lekarz rehabilitacji medycznej dr n. med. Krzysztof Radziszewski.

Urazy stawów podczas sportów wodnych

Windsurfing czy kitesurfing uważane są raczej za bezpieczne, ale tu też może przydarzyć się kontuzja. Z powodu częstszego niż zwykle przeciążenia może dojść do urazu stawu kolanowego, barkowego czy skokowego. Lepiej więc, szczególnie jeśli dopiero zaczynamy swoją przygodę z wodnymi sportami, nie zaczynać od całego dnia na wodzie.

Co ciekawe, do kontuzji na wodzie często dochodzi z powodu błędów technicznych niewprawnego surfera. Dlatego warto korzystać z porad trenera lub doświadczonego kolegi. Na przykład nieprawidłowe ułożenie dłoni, wskutek którego mięśnie ramion i przeramion są przeciążone, powoduje objawiający się bólem uraz w stawie łokciowym. Dość częste błędy amatorów sportów wodnych, które skutkują urazami stawów to także skręcenia i zwichnięcia stawów po zeskakiwaniu z deski do płytkiej wody.

Uraz stawu: co robić?

Zawsze uszkodzony staw trzeba odciążyć, czyli starać się nie ruszać kończyną (czasami konieczne jest chodzenie o kulach, jeśli uraz dotyczy któregoś ze stawów w nodze). Na obrzęk i ból pomogą zimne okłady oraz trzymanie kończyny do góry.

Co to znaczy RICE

To pochodzący z języka angielskiego skrótowiec, którego zapamiętanie ułatwia postępowanie w w przypadku urazu stawu:

• Rest –odpoczynek, czyli odciążenie kończyny bądź odciążenie poprzez zastosowanie kul łokciowych.
• Ice – lód, a zatem chłodzenie; stosowane w ostrej fazie przez pierwsze 2 dni.
• Compression – ucisk; poprzez zastosowanie opaski elastycznej, ortezy lub stabilizatora.
• Elevation – uniesienie kończyny zmniejszające obrzęk.

Jednak z urazem w stawie warto zwrócić się do specjalisty. Nieleczone lub nieprawidłowo leczone urazy stawów często prowadzą do powikłań, np. zmian zwyrodnieniowych. 

W diagnostyce tego typu problemów często konieczne jest wykonanie RTG w celu wykluczenia potencjalnych złamań. Czasami lekarz może zlecić dokładniejsze badania.

– Kondycję układu kostno-stawowego możemy ocenić m.in. za pomocą rezonansu magnetycznego, czyli jednej z najdokładniejszych metod obrazowych. To badanie pozwala w sposób nieinwazyjny sprawdzić stan stawów, np. kolanowego, ramiennego, łokciowego, biodrowego oraz stopy i ręki. Przedstawia też obraz powierzchni stawowych, więzadeł, płynu wewnątrzstawowego i umożliwia wykrycie nawet niewielkich zmian – nie tylko tych spowodowanych urazami, ale i zwyrodnieniowych czy nowotworowych – wyjaśnia lekarka.

Jak uniknąć urazów?

• Wielu urazów można uniknąć jeśli zaczniemy od rozgrzewki – jej brak to jedna z najczęstszych przyczyn kontuzji.
• Stopniowo zwiększaj obciążenia przez rozsądnie zaplanowany trening – ćwiczenia uelastyczniają więzadła i pomagają wzmacniać mięśnie, które stabilizują stawy, a tym samym zmniejszają ryzyko uszkodzenia tych ruchomych połączeń kości oraz zwiększają ich odporność na przeciążenia.
• Pamiętaj, aby dopasować intensywność treningu do swoich umiejętności.
• Przestań ćwiczyć, jeśli czujesz ból stawach.

Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl

Fot. www.pixabay.com