Żylaki – kosmetyczny problem?

Z problemem żylaków boryka się coraz większa liczba osób, są one jednym z objawów przewlekłej choroby żylnej. Oprócz mało estetycznego wyglądu przypadłość ta może wiązać się z poważnymi powikłaniami. Występowanie żylaków związane jest z predyspozycjami genetycznymi, ale nie tylko. Czym są żylaki i co o nich wiemy?

Żyły, to naczynia krwionośne, których zadaniem jest transport pozbawionej tlenu krwi do serca i płuc. Krew w żyłach ma utrudnioną drogę ponieważ płynie „pod górę”, musi zatem pokonać siłę grawitacji. Aby krew w żyłach płynęła we właściwym kierunku, w świetle naczynia znajdują się zastawki, które zamykają się zapobiegając jej cofaniu. Jeśli mechanizm działania zastawek z jakiś powodów zawodzi, krew zaczyna się cofać. Wówczas wzrasta ciśnienie krwi, co powoduje zwiększenie nacisku na ściany naczynia. Żyły rozszerzają się i jeśli są mało elastyczne nie wracają do swojego pierwotnego kształtu. Konsekwencją tego stanu jest powstanie żylaków, czyli trwałego poszerzenia i wydłużenia żył. Najczęstszym miejscem powstawania żylaków są kończyny dolne (żyły na nogach wykazują dużą tendencję do tworzenia żylaków). Szacuje się, że z problemem żylaków boryka się ok. 25% – 36% kobiet oraz 10% – 28% mężczyzn zamieszkałych w Europie.

Przyczyny żylaków

Większość badaczy jest zgodna, że główną przyczyną powstawania żylaków są genetycznie uwarunkowane nieprawidłowości zastawek żylnych (np. zbyt mała ich liczba) lub zaburzenia ściany żył (np. osłabienie ściany i zwiększona podatność na rozciąganie). Oprócz uwarunkowań genetycznych istnieje wiele czynników, które zwiększają ryzyko pojawienia się żylaków, należą do nich:

• wiek (częstość występowania choroby żylakowej rośnie wraz z wiekiem m. in. ze względu na osłabienie mięśni łydek),
• płeć żeńska,
• ciąża (częstość występowania choroby żylakowej zwiększa się wraz z liczbą ciąż),
• nadwaga i otyłość,
• długotrwałe stanie lub siedzenie (np. związane z wykonywaną pracą zawodową),
• przyjmowanie doustnych środków hormonalnych,
• wysoki wzrost.

Objawy

Objawy choroby żylakowej zależne są od stopnia zaawansowania choroby. We wczesnym  stadium może występować uczucie ciężkości i ból kończyn dolnych oraz obrzęki. Może również pojawić się uczucie swędzenia skóry oraz silne kurcze mięśniowe występujące zwłaszcza w nocy. U kobiet dolegliwości te mogą nasilać się podczas miesiączki, co jest związane ze zmianami hormonalnymi. Nasilenie objawów może także występować w pozycji stojącej czy siedzącej, a także podczas upałów. Oprócz wymienionych dolegliwości widoczne są również niebiesko zabarwione uwypuklenia skóry na przebiegu żyły. U niektórych osób uwypuklenia mogą być jedynym symptomem. W zaawansowanym stadium choroby pojawia się tępy ból, który nasila się w ciągu dnia, jak również zwiększa się skłonność do wystąpienia zapalenia żył powierzchniowych. Charakteryzuje się ono występowaniem silnego bólu, twardych, wyczuwalnych pod skórą zgrubień oraz pojawieniem się pasmowatych zaczerwienień skóry w miejscu przebiegu zmienionej zapalnie żyły. Jest to bardzo bolesne, jednak zwykle niegroźne. Przy zapaleniu żylaków podaje się leki zmniejszające krzepnięcie oraz leki przeciwzapalne.

UWAGA!! Zapalenie żył powierzchownych nie powinno być mylone z zapaleniem żył głębokich tzw. zakrzepicą żylną, która jest poważniejszym schorzeniem wymagającym podjęcia szybkiego leczenia, gdyż może prowadzić do zatoru płucnego !

Rozpoznanie

Do postawienia diagnozy nie są konieczne specjalistyczne badania ponieważ żylaki są widoczne i wyczuwalne w badaniu palpacyjnym. W celu ustalenia miejsca występowania uszkodzonej zastawki lekarz może posłużyć się tzw. testem opaskowym, tj. założyć na kończynę mankiet do mierzenia ciśnienia lub bandaż.

Przed planowaną operacją żylaków lub jeśli lekarz ma podejrzenie przebytej zakrzepicy może zostać wykonane badanie USG z kolorowym Dopplerem, które pozwoli ocenić żyły powierzchniowe, ale przede wszystkim żyły głębokie. Badanie to może także pomoc w postawieniu diagnozy we wczesnej fazie choroby, gdy żylaki nie są jeszcze widoczne. Inne metody diagnostyki stosowane są rzadko.

Profilaktyka

W myśl zasady lepiej zapobiegać niż leczyć, profilaktyka żylaków powinna być stosowana przez wszystkie osoby, zwłaszcza te, u których występują czynniki ryzyka. Aby uchronić się przed chorobą żylakową należy m. in.:

• unikać długiego stania i pozostawania w pozycji siedzącej (osoby mające pracę siedzącą powinny często zginać stopy, napinać łydki i robić kilkuminutowe przerwy na spacer),
• odpoczywać z uniesionymi nogami,
• stosować pończochy uciskowe (osoby z grupy ryzyka oraz osoby, u których już wystąpiły żylaki, aby wspomóc przepływ krwi),
• unikać noszenia butów na wysokim obcasie,
• utrzymywać odpowiednią masę ciała,
• unikać gorących kąpieli i intensywnego opalania (pod wpływem ciepła żyły rozszerzają się),
• podejmować aktywność fizyczną każdego dnia.

Redakcja pacjentinfo.pl

Artykuł powstał na podstawie informacji ogólnodostępnych. Nie zastępuje konsultacji lekarskich i nie jest poradnikiem samodzielnego leczenia.