Wrzody – czy bać się Helicobacter pylori?

Choroba wrzodowa charakteryzuje się występowaniem wrzodu trawiennego najczęściej zlokalizowanego w żołądku i/lub dwunastnicy. Schorzenie to może wystąpić w każdym wieku, w tym także u małych dzieci. Najczęściej dotyka osoby młode i w średnim wieku, osoby pracujące. To bardzo częste schorzenie przewodu pokarmowego, na które cierpi ok. 5 – 10% dorosłych Polaków. U mężczyzn wrzody występują trzy razy częściej niż u kobiet. Czym są wrzody i jak je leczyć? Na to pytanie warto znać odpowiedź.

Co to jest wrzód trawienny?

Wrzód trawienny to mały ubytek śluzówki żołądka lub dwunastnicy. Wrzód może także powstać w dolnej części przełyku, jednak nie jest to częsta lokalizacja. Wrzody żołądka i dwunastnicy powstają na skutek zaburzenia równowagi między czynnikami drażniącymi (kwasem solnym, pepsyną – enzym biorący udział w trawieniu białek), a ochronnymi (prawidłowo ukrwiona, pokryta śluzem błona śluzowa). Ubytki, które powstają w ściankach żołądka i dwunastnicy mogą mieć różną wielkość, od ziarnka pieprzu, nawet do kilkunastu centymetrów.

Najczęstsze przyczyny wrzodów trawiennych?

Najczęstszą przyczyną wrzodów trawiennych jest zakażenie bakterią Helicobacter pylori, która „zamieszkuje” błony śluzowe żołądka. Wydawać by się mogło, że obecność kwasu solnego w żołądku nie stwarza dobrych warunków do bytowania bakterii. A jednak dla Helicobacter pylori są to idealne warunki do rozwoju. Kwas solny nie szkodzie jej, co więcej wspomaga jej rozwój. Należy jednak pamiętać, że sama obecność bakterii w naszym organizmie nie jest równoznaczna z występowaniem wrzodów. Helicobacter pylori nie jest bowiem przyczyną wszystkich wrzodów żołądka czy dwunastnicy. Choroba wrzodowa może być także związana z przyjmowaniem leków przeciwzapalnych (niesteroidowych leków przeciwzapalnych – NLPZ). Wrzody trawienne mogą być efektem ubocznym zażywania NLPZ. Dodatkowo za ryzyko powstania wrzodów trawiennych odpowiedzialne są czynniki genetyczne – wyższe ryzyko rozwoju choroby występuje u osób z grupą krwi 0. Wrzody żołądka lub wrzody dwunastnicy mogą także występować rodzinnie (u krewnych pierwszego stopnia ryzyko wystąpienia wzrasta nawet trzykrotnie). Również palenie tytoniu stanowi zagrożenie wystąpienia choroby wrzodowej – składniki dymu tytoniowego maja bezpośredni wpływ na powstanie wrzodów. Dodatkowo, do czynników, które mogą sprzyjać rozwojowi choroby wrzodowej, nie są jednak uważane za jej bezpośrednią przyczynę, zalicza się: stres, picie alkoholu, picie kawy czy spożywanie ostrych potraw.

Objawy wrzodów.

Najczęściej wrzody żołądka i dwunastnicy objawiają się występowaniem piekącego bólu poniżej mostka lub nad pępkiem. W przypadku wrzodów żołądka ból pojawia się zwykle 2 – 3 godziny po posiłku. Natomiast dla wrzodów dwunastnicy charakterystyczny jest ból tzw. głodowy, lub nocny, budzący chorego ze snu, ból, który zwykle pojawia się na czczo. Bólom wrzodowym mogą także towarzyszyć inne dolegliwości, takie jak: wzdęcia, odbijanie, uczucie pełności w nadbrzuszu lub wczesnej sytości, nudności, brak łaknienia, a także zmniejszenie masy ciała. Może wystąpić także pieczenie za mostkiem – zgaga, a także kwaśne lub gorzkie odbijanie. Nasilenie objawów i ich rodzaj jest kwestią bardzo indywidualną. Bywa, że chorzy zgłaszają występowanie silnego bólu przy bardzo małych owrzodzeniach, bądź wręcz przeciwnie – nie zgłaszają dolegliwości bólowych mimo głębokich owrzodzeń.

Jak zdiagnozować chorobę wrzodową?

Podstawowym badaniem w chorobie wrzodowej jest badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego tzw. gastroskopia. Podczas badania możliwe jest potwierdzenie diagnozy oraz pobranie wycinków do dalszych badań, w tym potwierdzających obecność bakterii Helicobacter pylori – najczęstszej przyczyny choroby wrzodowej. W celu wykrycia zakażenia Helicobacter pylori można także wykonać jeden z nieinwazyjnych testów: test oddechowy (z użyciem węgla 13C), testy z krwi na obecność przeciwciał przeciwko Helicobacter pylori oraz test wykrywający antygeny Helicobacter pylori w kale. Należy zauważyć, że testy te nie potwierdzają jednak występowania wrzodów trawiennych, a jedynie zakażenie bakterią! W celu postawienia diagnozy wykonywano także badanie RTG żołądka oraz ocenę wydzielania kwasu solnego, jednak obecnie badania te są bardzo rzadko wykonywane.

Jak leczyć chorobę wrzodową?

Leczenie choroby wrzodowej opiera się przede wszystkim na usunięciu zakażenia bakterią Helicobacter pylori. Dąży się do całkowitego usunięcia patogenu z organizmu, oraz przyjmowaniu leków, które hamują wytwarzanie kwasu solnego. Pomocnicze znaczenie w leczeniu wrzodów trawiennych ma stosowanie odpowiedniej diety, zaprzestanie palenia tytoniu, a także unikanie stosowania leków przeciwzapalnych. W niektórych przypadkach występuje konieczność leczenia operacyjnego wrzodów.

Niebezpieczne powikłania.

Choroba wrzodowa jest poważnym schorzeniem, w którym mogą nastąpić niebezpieczne dla zdrowia i życia powikłania takie jak: zagrażający życiu krwotok lub przewlekle krwawienie, perforacja, czyli przedziurawienie ściany żołądka lub dwunastnicy, niedrożność układu pokarmowego uniemożliwiająca przesuwanie treści pokarmowych.

Warto pamiętać o sygnałach alarmowych, których wystąpienie wymaga konsultacji lekarskiej, należą do nich: spadek masy ciała – powyżej 10 kg w ciągu 3 miesięcy, powtarzające się wymioty (fusowate wymioty), krwawienie z przewodu pokarmowego, pojawienie się krwistego lub smolistego stolca, zaburzenia połykania.

Zespół redakcyjny pacjentinfo.pl

Artykuł powstał na podstawie informacji ogólnodostępnych, nie zastępuje konsultacji lekarskich i nie jest poradnikiem samodzielnego leczenia.