Wirus HPV, a rak szyjki macicy.

Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV (Human Papilloma Virus) jest bardzo powszechne i niestety może wiązać się z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Wirus HPV jest najczęstszą przyczyną raka szyjki macicy! Nowotwór ten od wielu lat stanowi poważny problem zdrowotny – jest trzecim pod względem częstości zachorowań nowotworem u kobiet na świecie.

Rak szyjki macicy jest nowotworem złośliwym, w Polsce zajmuje szóste miejsce wśród zarejestrowanych nowotworów u kobiet, zostaje rozpoznany u ok. 3 000 Polek rocznie. Niestety, mimo iż w ostatnich latach notuje się zmniejszenie liczby zachorowań, umieralność nadal jest na wyższym niż w krajach europejskich poziomie (rak szyjki macicy stanowi siódmą przyczynę (4%) zgonów nowotworowych u kobiet w Polsce).

Nowotwór szyjki macicy najczęściej jest skutkiem zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego HPV. Istnieje ponad 100 różnych typów wirusów HPV, z których co najmniej 13 jest rakotwórczych. Rak szyjki macicy najczęściej spowodowany jest zakażeniem wirusem typu HPV 16 lub HPV 18 – są one odpowiedzialne za ok. 70% nowotworów szyjki macicy i przedrakowych zmian szyjki macicy. Wirus ten jest przenoszony głównie przez kontakty seksualne, jak również poprzez bezpośrednią styczność ze skórą zakażonego. Zakażenie HPV jest jedną z najczęstszych infekcji przenoszonych drogą płciową, większość aktywnych seksualnie kobiet i mężczyzn zostanie zainfekowanych wirusem co najmniej raz w życiu. Najczęściej do zakażenia dochodzi krótko po rozpoczęciu aktywności seksualnej. Większość infekcji przebiega bezobjawowo i nie wymaga interwencji lekarskiej. Jednak długotrwałe zakażenie rakotwórczymi typami HPV prowadzi do zmian przedrakowych. Nieleczone zmiany mogą rozwinąć się w raka szyjki macicy. Rozwój choroby zwykle trwa kilka lat, najczęściej w początkowych stadiach nie dając objawów. Niepokojące symptomy często pojawiają się dopiero wtedy, gdy rak jest już w zaawansowanym stadium, należą do nich:

• upławy i krwawienie z dróg rodnych (nie związane z cyklem miesięcznym),
• krwawienie występujące po stosunku,
• ból pleców,
• ból w podbrzuszu.

Objawy te są niespecyficzne, najczęściej towarzyszą bardzo częstym nienowotworowym schorzeniom – stanom zapalnym pochwy i zaburzeniom hormonalnym występującym w każdym wieku. Należy jednak mieć na uwadze czynniki ryzyka, które zwiększają szansę rozwoju nowotworu, należą do nich:

• zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV,
• wczesny wiek inicjacji seksualnej,
• duża liczba partnerek/partnerów seksualnych,
• liczne ciąże i porody, szczególnie w młodszym wieku,
• przewlekłe stany zapalne pochwy,
• stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych,
• palenie papierosów,
• osłabienie układu odpornościowego, np. w wyniku zakażenia wirusem HIV,
• niski status socjoekonomiczny,
• wiek (do 60 r. ż. ryzyko rozwoju nowotworu rośnie, natomiast w starszych grupach wiekowych maleje).

Niestety głównym problemem jest rozpoznawanie nowotworu raka szyjki macicy w zaawansowanym stadium rozwoju! Wydaje się, że problemem jest niska świadomość społeczna na temat profilaktyki i brak nawyku wykonywania badań profilaktycznych. Rak szyjki macicy jest bowiem tym nowotworem, którego można uniknąć. Podstawą profilaktyki jest wykonanie badania cytologicznego u kobiety, u której nie występują żadne objawy. Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego (PTG) pierwsze badanie cytologiczne powinno zostać wykonane najpóźniej 3 lata po rozpoczęciu współżycia, nie później jednak niż w 21 r. ż.. Należy wykonywać je regularnie, co najmniej co 3 lata. W Polsce Narodowy Fundusz Zdrowia realizuje program profilaktyki raka szyjki macicy, kierowany do kobiet w wieku 25 – 59 lat, w ramach którego raz na 3 lata finansuje wykonanie badania cytologicznego. Badanie polega na pobraniu specjalną szczoteczką powierzchownych komórek szyjki macicy. Jest ono bezbolesne i krótkie, nie wymaga szczególnego przygotowania, zwykle wykonywane podczas rutynowej wizyty u ginekologa. Ważne jest jedynie, aby wykonać je w odpowiednim dniu cyklu miesiączkowego, najlepiej między 10 a 20 dniem cyklu (co najmniej 2 dni po miesiączce lub 2 dni przed). Pobrany materiał zostaje poddany badaniu, w którym określa się stan nabłonka. Stwierdza się, czy jest on prawidłowy, czy wykazuje zmiany nowotworowe. Badanie cytologiczne jest obecnie najlepszą metodą wykrywania wczesnych stanów nowotworowych i zmian przedrakowych, które można wyleczyć! Coraz powszechniejsza w profilaktyce raka szyjki macicy staje się także szczepionka przeciwko wirusowi HPV. Zmniejsza ona ryzyko infekcji wirusem brodawczaka ludzkiego. Szczepienie powinno zostać wykonane u dziewczynek, które nie rozpoczęły jeszcze współżycia płciowego, najlepiej ok. 12 roku życia.

Zespół redakcyjny pacjentinfo.pl

Artykuł powstał na podstawie informacji ogólnodostępnych. Nie zastępuje konsultacji lekarskich i nie jest poradnikiem samodzielnego leczenia.