Tag: błędy techniczne

Wykonywanie zawodu lekarza obwarowane jest szeregiem regulacji prawnych oraz procedur, które za zadanie mają zapewnić jak najlepsze spełnianie obowiązków oraz zapewnienie, oprócz powodzenia w leczeniu,  maksymalnego bezpieczeństwa zarówno pacjentów, jak i personelu medycznego podczas procesu leczenia. Jednakże, jak w każdym zawodzie, również i lekarzom zdarzają się błędy i pomyłki.

Przez wieki sądzono zresztą, że lekarz jest nieomylny i nie ponosi odpowiedzialności za swoje błędy. Jednak z czasem zaczęto zwracać uwagę na zachowania lekarza i to, czy jego zaniedbania wynikają ze zwykłego niedbalstwa, czy niewłaściwego stosowania wiedzy medycznej.

Czym jest błąd medyczny/błąd sztuki lekarskiej

Obecnie w praktyce funkcjonuje pojęcie „błędu medycznego” lub inaczej „błędu sztuki lekarskiej”. W zasadzie nigdzie nie znajdziemy tzw. legalnej definicji tego pojęcia, czyli definicji zawartej bezpośrednio w jakimś akcie prawnym. To, czym jest błąd medyczny i jakie kategorie błędu można wyróżnić, wynika wprost z praktyki sądowej i różnych opracowań teoretycznych na ten temat.

Błąd medyczny to najogólniej rzecz ujmując, to postępowanie lekarza sprzeczne z ogólnie przyjętymi zasadami wiedzy medycznej, niezgodne z wypracowanymi na gruncie nauki i praktyki regułami postępowania zawodowego. Błędy medyczne można podzielić na 4 typy:

1. błędy diagnostyczne
2. błędy terapeutyczne
3. błędy techniczne
4. błędy organizacyjne

Błąd diagnostyczny powstaje na etapie diagnozowania pacjenta, a błąd terapeutyczny na dalszym etapie jego leczenia. Błąd techniczny jest niewłaściwym pod względem technicznym wykonaniem czynności  leczniczej. Błąd organizacyjny polega natomiast na takiej niewłaściwej organizacji pracy służby zdrowia, której wynikiem jest nieprawidłowo przeprowadzony proces leczenia danego pacjenta.

I tak przykładowo błędem diagnostycznym będzie mylne stwierdzenie nieistniejącej choroby lub nierozpoznanie prawdziwej choroby pacjenta. Ten błąd będzie też najbardziej dotkliwy w skutkach dla pacjenta, gdyż błędne rozpoznanie decyduje o całym dalszym procesie leczenia tej osoby. Skutkiem nieprawidłowego rozpoznania jest niewłaściwy dobór metody leczenia, co może skutkować nawet  – jeżeli nie zostanie w porę zauważone – utratą zdrowia, a nawet życia pacjenta.

Błąd terapeutyczny polega natomiast, przy prawidłowym rozpoznaniu, na wyborze niewłaściwej metody leczenia, nienależycie wykonanej operacji. Najczęstszym tego typu błędem jest postanowienie o kontynuowaniu porodu siłami natury, podczas gdy są istnieją wszelkie wskazania do wykonania cesarskiego cięcia. Tego typu błędem będzie również wykonanie zabiegu operacyjnego w sytuacji, gdy pacjent się nie kwalifikuje do operacji, albo przepisanie pacjentowi leku, w przypadku gdy jest on uczulony na jego składnik i lekarz posiada taką wiedzę.

Popełnienie danego rodzaju błędu przez lekarza może narazić go na odpowiedzialność prawną, zarówno cywilną jak i karną, tak wobec pacjenta, czy rodziny pacjenta, jak i np. pracodawcy czyli zakładu opieki medycznej (szpitala, przychodni) w trybie postępowania dyscyplinarnego.

Izby lekarskie a dokładnie działające przy nich Sądy Lekarskie, są również uprawnione do prowadzenia postępowań w trybie odpowiedzialności zawodowej. Ich efektem może być np. odebranie prawa wykonywania zawodu lekarzowi.

Każdy z wymienionych trybów jest niezależny, rządzi się własnymi przepisami a postępowania mogą być prowadzone w tym samym czasie.

Czy lekarz odpowiada finansowo za błąd?

Oczywiście każdy lekarz jest zobowiązany do podsiadania ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, tzn. za wyrządzoną szkodę czy to majątkową, czy niemajątkową  w postaci naruszenia dóbr osobistych takich jak: życie, zdrowie pacjenta. Takie rozwiązanie znacznie ułatwia dochodzenie przez poszkodowanego pacjenta roszczeń z tytułu wystąpienia wydarzenia typu błąd medyczny, które wyrządziło pacjentowi jakąś szkodę. W takich przypadkach odszkodowanie wypłaca najczęściej ubezpieczyciel. Jednak nie zawsze tak jest.

Całkiem niedawno Sąd Apelacyjny w Katowicach wydał ciekawy wyrok w tym temacie. Sąd stwierdził, że nie zawsze odszkodowanie ma obowiązek wypłacić ubezpieczyciel. Jeżeli lekarz dopuścił się rażącego niedbalstwa, co skutkowało zgonem pacjenta, to obciąża go osobiście obowiązek zapłaty zadośćuczynienia, nawet jeżeli był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej. Rażącym niedbalstwem jest zaś takie działanie lekarza, które zagraża zdrowiu i życiu pacjenta. Rażące niedbalstwo to więcej niż brak zwykłej staranności w działaniu – jest to działanie lub zaniedbanie na granicy winy umyślnej. Takiego zachowania dopuścił się pozwany lekarz. Dlatego też odpowiedzialność ubezpieczyciela jest wyłączona. (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 23.06.2017 r., sygn. akt I ACa 181/17).

Autorką artykułu jest Anna Łuc-Seweryn, prawnik, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Krakowie, specjalizująca się w prawie medycznym.

Źródła:

Odpowiedzialność prawna pracowników medycznych. Przepisy – Przykłady – Orzecznictwo, praca zbiorowa, Warszaw 2013.

Mirosław Nesterowicz, Prawo Medyczne, Toruń 2010.