Hormonalna terapia zastępcza – sposób na klimakterium.

Nieuchronnym etapem w życiu każdej kobiety jest menopauza czyli wystąpienie ostatniej miesiączki w życiu kobiety, związane z fizjologicznym ustaniem pracy jajników. Wiąże się to z zakończeniem wieku prokreacyjnego. Okres ten charakteryzuje się występowaniem uciążliwych dolegliwości wynikających ze zmniejszania poziomu hormonów we krwi oraz trwałym zakończeniem występowania cyklu miesięcznego. Zwykle menopauza występuje u kobiet w wieku ok. 50 lat. Pomocą w redukcji objawów związanych z menopauzą jest stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ).
Hormonalna terapia zastępcza to leczenie stosowane u kobiet będących w okresie klimakterium (okres okołomenopauzalny) oraz po menopauzie (okres pomenopauzalny), u których występują objawy wypadowe, tzn. objawy przekwitania, takie jak: kołatanie serca, uderzenia gorąca, bóle i zawroty głowy, zimne poty, problemy ze snem, trudności z koncentracją, zmienność nastrojów, przygnębienie a nawet depresja. Dolegliwości te wynikają z obniżenia stężenia we krwi estrogenów wytwarzanych przez jajniki oraz progesteronu. Narastający niedobór estrogenu prowadzi także do zmian w układzie moczowo-płciowym kobiet, które objawiają się m.in. suchością pochwy, częstszymi infekcjami dróg moczowych oraz wysiłkowym nietrzymaniem moczu. Niedobór hormonu ma wpływ także na obniżenie jakości życia intymnego z powodu bolesnych stosunków (dyspareunia). Objawy wypadowe są najbardziej nasilone w okresie 2 lat od wystąpienia ostatniej miesiączki, mogą one występować przez ok. 5 lat (u niektórych kobiet może występować dłużej). Dolegliwości te w znaczny sposób obniżają jakość życia kobiet, a terapia hormonalna pozwala na ich efektywne niwelowanie.
HTZ opiera się na podawaniu jednej lub więcej grup leków, mających za zadanie wyrównanie poziomu hormonów krążących we krwi. Na rynku obecna jest duża liczba preparatów estrogenowych i estrogeno-progesteronowych. W stosowanej terapii hormony mogą być podawane w różny sposób: dopochwowo (kremy , globulki), podskórnie (implant umieszczony pod skórą), domięśniowo (forma zastrzyku), przez skórę (żele, plastry) oraz doustnie. Forma podania, dawka leku oraz czas trwania HTZ ustalana jest indywidualnie na podstawie stanu zdrowia kobiety. Przed rozpoczęciem HTZ należy wykluczyć wszelkie przeciwwskazania na podstawie przeprowadzonego wywiadu oraz badań. Przed wdrożeniem leczenia oprócz badania ginekologicznego, należy kontrolować ciśnienie tętnicze krwi, oznaczyć glikemię i stężenie lipidów w surowicy, a także należy wykonać mammografię i USG dopochwowe. Wymienione badania należy również wykonywać okresowo w trakcie stosowania HTZ. Przeciwwskazaniem do stosowania hormonalnej terapii zastępczej jest występowanie u kobiety żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, nowotwór sutka, nowotwór narządów rodnych, a także ostra niewydolność wątroby. Natomiast wskazaniem do stosowania HTZ, oprócz dolegliwości wypadowych, jest całkowite usunięcie narządów rodnych kobiety z jajnikami włącznie, a także występowanie czynników ryzyka złamań osteoporotycznych.
Hormonalna terapia zastępcza, tak jak wszystkie farmakoterapie, wiąże się z pewnymi zagrożeniami, których nie można pominąć. Badania dowiodły, iż przyjmowanie hormonów stosowanych w HTZ wpływa na wzrost ryzyka rozwoju raka sutka – przyjmowane estrogeny powodują rozrost już istniejącego ogniska chorobowego. Zagrożeniem może być także rozwój raka jajników, szyjki macicy, sromu – dostępne dane nie potwierdzają jednak jednoznacznie związku HTZ z występowaniem przytoczonych nowotworów. Działaniami niepożądanymi wynikającymi ze stosowania HTZ mogą być również powikłania zakrzepowo-zatorowe, wystąpienie kamicy pęcherzyka żółciowego oraz przerost endometrium. Stosowanie hormonów może przyczyniać się także do wystąpienia niedokrwiennego udaru mózgu, a także otępienia u kobiet po 65 r. ż..
Hormonalna terapia zastępcza głównie stosowana jest w celu niwelowania dolegliwości związanych z klimakterium oraz poprawy jakości i komfortu życia kobiet w okresie menopauzy. Lekarz zlecając terapię hormonalną powinien poinformować pacjentkę o ryzyku jakie wiąże się ze stosowaną metodą. Decyzja o zastosowaniu HTZ powinna zostać podjęta, gdy brak jest przeciwwskazań, a korzyści przewyższają możliwe zagrożenia.

Zespół redakcyjny pacjentinfo.pl

Artykuł powstał na podstawie informacji ogólnodostępnych. Nie zastępuje konsultacji lekarskich i nie jest poradnikiem samodzielnego leczenia.