Miesiąc: lipiec 2017

CIEKAWOSTKI MEDYCZNE • • • • • • By Redakcja 0 Comments

Praca w nocy niebezpieczna dla DNA

Jeśli możesz, w nocy nie pracuj. To niebezpieczne dla człowieka, zaburza bowiem zdolność ludzkiego organizmu do napraw uszkodzeń w DNA. Od tego zaś, jak komórki same się naprawiają, zależy nasze zdrowie.

Praca na zmiany, zwłaszcza w nocy, jest bardzo męcząca. Teraz dzięki badaniom zespołu dr Parveena Bhatti z Fred Hutchinson Cancer Research Center w Seattle wiadomo, że może być niebezpieczna dla zdrowia w bardzo szerokim zakresie. Okazuje się bowiem, że u osób pracujących w nocy dochodzi do zaburzeń procesów komórkowych związanych z naprawami DNA. Wyniki swoich badań uczeni publikują w czasopiśmie „Occupational & Environmental Medicine”.

Inspiracją najnowszych badań zespołu dr Bhatti były jego wcześniejsze ustalenia. Wiązały się one z pomiarem poziomu 8-hydroksy-2’-deoksyguanozyny (8-OHdG) w moczu 223 pracowników zmianowych, w różnych porach dnia i nocy. 8-OHdG jest produktem ubocznym procesów naprawczych w komórkach. Okazało się wówczas, że po przespaniu paru godzin po nocnej zmianie tej substancji jest w moczu znacznie mniej niż po normalnym nocnym śnie.

Badacze podejrzewali, że przyczyną tego stanu rzeczy mógł być brak wydzielania melatoniny w akcie dziennego snu. Hormon ten reguluje sen i jego wytwarzanie jest hamowane przez światło, a zwiększa się, gdy zapada naturalny zmrok.

By sprawdzić, czy rzeczywiście istnieje taka zależność, w najnowszych badaniach, zespół dr Bhatti wyselekcjonował spośród analizowanych wcześniej próbek 50 wykazujących największe różnice w poziomie melatoniny między nocnym snem a nocną pracą. Następnie dane te porównano z zawartością poziomu 8-hydroksy-2’-deoksyguanozyny w moczu.

Okazało się, że w czasie nocnej pracy poziom melatoniny jest znacznie niższy niż w trakcie nocnego snu. Na jaw wyszło również, że i niższy jest poziom 8-hydroksy-2’-deoksyguanozyny. W trakcie nocnej pracy wynosi on zaledwie 20 proc. tego co w trakcie nocnego odpoczynku.

Jak komórka się naprawia?

Naukowcy sądzą, że melatonina zwiększa aktywność genów związanych z mechanizmem naprawczym NER (ang. nucleotide excision repair – naprawa przez wycięcie nukleotydu). To właśnie on najprawdopodobniej odpowiada za naprawę komórki uszkodzonej przez wolne rodniki i pośrednio za produkcję 8-OHdG.

Oznacza to zatem, że zmniejszone wydzielanie melatoniny podczas pracy w nocy powoduje zmniejszenie natężenia procesów naprawczych w DNA. Stąd właśnie w moczu osób pracujących w nocy mniej 8-OHdG.

Zjawisko to wymaga oczywiście dalszych badań. Jeśli jednak te zależności zostaną potwierdzone przez inne zespoły naukowców, być może powstaną wytyczne, by rozważyć podawanie melatoniny pracownikom zmianowym, po to, by nie odczuwali negatywnych skutków nocnej zmiany.

A dlaczego zdolność do naprawy komórek jest tak istotna? Choćby dlatego, że komórki nowotworowe to m.in. te, których organizm sam nie zdołał naprawić i wymknęły się spod kontroli.

Anna Piotrowska (www.zdrowie.pap.pl)

źródło: www.zdrowie.pap.pl

grafika źródło: pixabay.com

LEKI ZDROWIE • • • • By Redakcja 0 Comments

Hormonalna terapia zastępcza – sposób na klimakterium.

Nieuchronnym etapem w życiu każdej kobiety jest menopauza czyli wystąpienie ostatniej miesiączki w życiu kobiety, związane z fizjologicznym ustaniem pracy jajników. Wiąże się to z zakończeniem wieku prokreacyjnego. Okres ten charakteryzuje się występowaniem uciążliwych dolegliwości wynikających ze zmniejszania poziomu hormonów we krwi oraz trwałym zakończeniem występowania cyklu miesięcznego. Zwykle menopauza występuje u kobiet w wieku ok. 50 lat. Pomocą w redukcji objawów związanych z menopauzą jest stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ).
Hormonalna terapia zastępcza to leczenie stosowane u kobiet będących w okresie klimakterium (okres okołomenopauzalny) oraz po menopauzie (okres pomenopauzalny), u których występują objawy wypadowe, tzn. objawy przekwitania, takie jak: kołatanie serca, uderzenia gorąca, bóle i zawroty głowy, zimne poty, problemy ze snem, trudności z koncentracją, zmienność nastrojów, przygnębienie a nawet depresja. Dolegliwości te wynikają z obniżenia stężenia we krwi estrogenów wytwarzanych przez jajniki oraz progesteronu. Narastający niedobór estrogenu prowadzi także do zmian w układzie moczowo-płciowym kobiet, które objawiają się m.in. suchością pochwy, częstszymi infekcjami dróg moczowych oraz wysiłkowym nietrzymaniem moczu. Niedobór hormonu ma wpływ także na obniżenie jakości życia intymnego z powodu bolesnych stosunków (dyspareunia). Objawy wypadowe są najbardziej nasilone w okresie 2 lat od wystąpienia ostatniej miesiączki, mogą one występować przez ok. 5 lat (u niektórych kobiet może występować dłużej). Dolegliwości te w znaczny sposób obniżają jakość życia kobiet, a terapia hormonalna pozwala na ich efektywne niwelowanie.
HTZ opiera się na podawaniu jednej lub więcej grup leków, mających za zadanie wyrównanie poziomu hormonów krążących we krwi. Na rynku obecna jest duża liczba preparatów estrogenowych i estrogeno-progesteronowych. W stosowanej terapii hormony mogą być podawane w różny sposób: dopochwowo (kremy , globulki), podskórnie (implant umieszczony pod skórą), domięśniowo (forma zastrzyku), przez skórę (żele, plastry) oraz doustnie. Forma podania, dawka leku oraz czas trwania HTZ ustalana jest indywidualnie na podstawie stanu zdrowia kobiety. Przed rozpoczęciem HTZ należy wykluczyć wszelkie przeciwwskazania na podstawie przeprowadzonego wywiadu oraz badań. Przed wdrożeniem leczenia oprócz badania ginekologicznego, należy kontrolować ciśnienie tętnicze krwi, oznaczyć glikemię i stężenie lipidów w surowicy, a także należy wykonać mammografię i USG dopochwowe. Wymienione badania należy również wykonywać okresowo w trakcie stosowania HTZ. Przeciwwskazaniem do stosowania hormonalnej terapii zastępczej jest występowanie u kobiety żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, nowotwór sutka, nowotwór narządów rodnych, a także ostra niewydolność wątroby. Natomiast wskazaniem do stosowania HTZ, oprócz dolegliwości wypadowych, jest całkowite usunięcie narządów rodnych kobiety z jajnikami włącznie, a także występowanie czynników ryzyka złamań osteoporotycznych.
Hormonalna terapia zastępcza, tak jak wszystkie farmakoterapie, wiąże się z pewnymi zagrożeniami, których nie można pominąć. Badania dowiodły, iż przyjmowanie hormonów stosowanych w HTZ wpływa na wzrost ryzyka rozwoju raka sutka – przyjmowane estrogeny powodują rozrost już istniejącego ogniska chorobowego. Zagrożeniem może być także rozwój raka jajników, szyjki macicy, sromu – dostępne dane nie potwierdzają jednak jednoznacznie związku HTZ z występowaniem przytoczonych nowotworów. Działaniami niepożądanymi wynikającymi ze stosowania HTZ mogą być również powikłania zakrzepowo-zatorowe, wystąpienie kamicy pęcherzyka żółciowego oraz przerost endometrium. Stosowanie hormonów może przyczyniać się także do wystąpienia niedokrwiennego udaru mózgu, a także otępienia u kobiet po 65 r. ż..
Hormonalna terapia zastępcza głównie stosowana jest w celu niwelowania dolegliwości związanych z klimakterium oraz poprawy jakości i komfortu życia kobiet w okresie menopauzy. Lekarz zlecając terapię hormonalną powinien poinformować pacjentkę o ryzyku jakie wiąże się ze stosowaną metodą. Decyzja o zastosowaniu HTZ powinna zostać podjęta, gdy brak jest przeciwwskazań, a korzyści przewyższają możliwe zagrożenia.

Zespół redakcyjny pacjentinfo.pl

Artykuł powstał na podstawie informacji ogólnodostępnych. Nie zastępuje konsultacji lekarskich i nie jest poradnikiem samodzielnego leczenia.

LECZENIE LEKI • • • • • • • By Redakcja 0 Comments

Czym jest i jak działa chemioterapia?

Nowotwory złośliwe stanowią istotny problem zdrowotny współczesnego świata. To choroba występująca w każdej populacji, bez względu na rasę, płeć czy wiek – może dotknąć każdego człowieka. Zgodnie z definicją nowotwór to choroba, w której występuje niekontrolowany rozrost własnych, lecz zmienionych czynnościowo komórek. W 2014 r. w Polsce do rejestru nowotworów złośliwych zgłoszono 159,2 tys. nowych zachorowań (Krajowy Rejestr Nowotworów). Jedną z podstawowych metod leczenia nowotworów jest chemioterapia.
Chemioterapia obok radioterapii i leczenia chirurgicznego należy do tzw. leczenia układowego. To skomplikowana i wymagająca olbrzymiego zaplecza metoda, w której choremu podawane są leki oddziałujące na cykl komórkowy (czyli przemiany komórki), a tym samym hamujące namnażanie komórek. Leki te to tzw. cytostatyki. Powodują one śmierć szybko dzielących się komórek, do których należą komórki nowotworowe. Dzięki temu nowotwór nie rozrasta się i nie następuje progres choroby. Niestety przyjmowane leki nie mają wybiórczego działania, wpływają także na inne prawidłowe, szybko dzielące się komórki, tj.: komórki szpiku kostnego, błony śluzowej przewodu pokarmowego, komórki włosów. A to powoduje wystąpienie działań niepożądanych, które mogą pojawić się zarówno w trakcie jej stosowania, jak po zakończeniu leczenia.

Do najczęstszych zalicza się:
• nudności i wymioty,
• wypadanie włosów,
• uszkodzenie szpiku kostnego,
• anemie,
• osłabienie układu odpornościowego,
• zespół przewlekłego zmęczenia.
Możliwe są także inne działania niepożądane:
• uszkodzenie układu nerwowego (np. zaburzenia czucia, zaburzenia równowagi, zawroty głowy),
• uszkodzenie przewodu pokarmowego (np. zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, przełyku jelit),
• uszkodzenie serca (np. zaburzenia rytmu serca, zapalenie osierdzia i mięśnia sercowego, niedokrwistość),
• powikłania naczyniowe (np. zespoły zakrzepowo-zatorowe, zapalnie żyły w miejscu podania leku),
• uszkodzenie nerek i dróg moczowych (np. krwotoczne zapalenie pęcherza moczowego, zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej),
• związane z płodnością kobiet i mężczyzn (np. czasowe bądź trwałe zaburzenia miesiączkowania, uszkodzenie jajników u kobiet, nieznaczny wpływ na czynność hormonalną jąder u mężczyzn).
Toksyczność chemioterapii jest odwracalna, co oznacza, że zniszczone działaniem leków prawidłowe komórki po pewnym czasie regenerują się. Prawidłowo ustalone przez lekarza cykle leczenia pozwalają na powrót do prawidłowego funkcjonowania komórek nie zmienionych, przy jednoczesnym zahamowaniu rozwoju nowotworu. W metodzie tej stosowany może być jeden lek (monoterapia) lub kombinacja wielu leków (politerapia).
Leki cytostatyczne stosowane w chemioterapii mogą stanowić samodzielną metodę leczenia bądź mogą być stosowane w sposób skojarzony z innymi metodami. Chemioterapia może także poprzedzać zasadniczą terapię (zwykle leczenie chirurgiczne) lub stanowić jej uzupełnienie. Chemioterapeutyki zwykle podawane są dożylnie, choć możliwe jest podanie niektórych leków doustnie bądź innymi drogami (dotętniczo, dootrzewnowo). Chemioterapia jest stosowana z założeniem całkowitego wyleczenia lub wydłużenia życia z chorobą, ale także w celu łagodzenia objawów związanych z nowotworem.
Działania niepożądane związane ze stosowaniem chemioterapii stanowią nadal istotny problem. Toksyczny wpływ terapii na prawidłowe tkanki oraz rozwój oporności guza na podawane leki jest przeszkodą w uzyskaniu skuteczności leczenia choroby nowotworowej.

Zespół redakcyjny pacjentinfo.pl

Artykuł powstał na podstawie informacji ogólnodostępnych. Nie zastępuje konsultacji lekarskich i nie jest poradnikiem samodzielnego leczenia.

CHOROBY • • • • • • By Redakcja 0 Comments

Cukrzyca i insulina. Wszystko co warto o nich wiedzieć

Cukrzyca to przewlekła choroba, z którą boryka się wiele osób na całym świecie. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 2014 roku było ok. 422 milionów osób chorujących na cukrzycę. W Polsce na tę chorobę może cierpieć nawet 3 miliony osób!

Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna, spowodowana zaburzonym wydzielaniem lub działaniem insuliny. Insulina to hormon produkowany przez trzustkę, który reguluje poziom cukru we krwi. Bodźcem do wytwarzania insuliny jest zwiększenie stężenia glukozy we krwi po spożyciu posiłku. Zwiększona produkcja insuliny pozwala wprowadzić glukozę, będącą głównym źródłem energii, do komórek organizmu. Brak tego hormonu spowodowałby wzrost cukru we krwi do szkodliwego dla organizmu poziomu. Cukrzyca występuje właśnie wtedy, gdy nasz organizm nie jest w stanie wyprodukować wystarczającej ilości insuliny bądź nie potrafi jej efektywnie wykorzystać.

Cukrzyca typu I i typu II – dwa główne typy cukrzycy

Cukrzyca typu 1, to tak zwana cukrzyca wieku młodzieńczego, cukrzyca insulinozależna, charakteryzuje się brakiem insuliny (na skutek uszkodzenia komórek beta trzustki) i wymaga jej codziennego podawania w formie zastrzyków. Natomiast cukrzyca typu 2 (cukrzyca insulinoniezależna) dotyczy osób, których trzustka wytwarza insulinę, jednak jej ilość jest niewystarczająca, bądź organizm nie potrafi jej wykorzystać. Ten typ cukrzycy określany jest także mianem cukrzycy wieku dojrzałego, ponieważ przede wszystkim dotyczy osób dorosłych, choć w ostatnich latach coraz częściej jest diagnozowany także u dzieci i młodzieży. Typ 2 stanowi ok. 80 – 90% przypadków rozpoznanej cukrzycy. Kolejnym częstym typem cukrzycy jest cukrzyca ciążowa. Charakteryzuje się ona okresowym występowaniem hiperglikemii podczas ciąży, czyli wzrostem poziomu cukru we krwi ponad prawidłowy poziom. Stan ten przemija, jednak kobiety, które doświadczą cukrzycy ciążowej powinny monitorować poziom cukru, gdyż występuje u nich większe ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 w przyszłości.

Przyczyny powstania cukrzycy

Często spotykane jest stwierdzenie, że cukrzyca jest chorobą dziedziczną – jest to jednak opinia nie do końca prawdziwa. Nie dziedziczy się bowiem choroby samej w sobie, ale predyspozycję do wystąpienia choroby. W cukrzycy typu 1 wpływ na rozwój choroby mają nabyte mechanizmy immunologiczne, skierowane na niszczenie komórek beta trzustki odpowiedzialnych za produkcję insuliny.

Objawy cukrzycy

Objawami cukrzycy są min.:

  • Duże pragnienie i częste oddawanie moczu
  • Utrata masy ciała mimo dużego apetytu i zróżnicowanej diety
  • Zaburzenie widzenia
  • Zmęczenie, nadmierna senność
  • Łatwe powstawanie siniaków i wolniejsze gojenie się ran
  • Nawracające, zapalenia skóry, dziąseł, pęcherza moczowego
  • Sucha, swędząca skóra

Objawy cukrzycy typu 2 mogą pokrywać się z objawami cukrzycy typu 1, ale często są mniej wyraźne co powoduje, że choroba może zostać zdiagnozowana kilka lat po jej rozpoczęciu, kiedy już obecne są powikłania. Wystąpienie powyższych objawów niezwłocznie powinno zostać zgłoszone lekarzowi!

Powikłania cukrzycy

Wieloletnia cukrzyca może prowadzić do wielu powikłań. Z biegiem czasu cukrzyca może prowadzić do uszkodzeń w obrębie układu krwionośnego, nerek, narządu wzroku czy układu nerwowego. Nieleczona cukrzyca może prowadzić m.in. do: upośledzenia wzroku, niewydolności nerek, choroby wieńcowej, niedokrwienia kończyn dolnych (stopa cukrzycowa), udaru mózgu.

Diagnoza, leczenie, zapobieganie

Bardzo ważne jest wczesne wykrycie cukrzycy! Wczesna diagnoza może być postawiona dzięki wykonaniu prostego badania moczu i krwi. W leczeniu cukrzycy bardzo ważne jest stałe monitorowanie poziomu cukru we krwi szczególnie u osób z cukrzycą typu 1. Lekarz decyduje o najlepszej formie leczenia schorzenia – dobiera odpowiedni rodzaj insuliny bądź doustne leki przeciwcukrzycowe, w zależności od typu cukrzycy oraz stadium nasilenia choroby. Ogromną rolę w leczeniu odgrywa także zmiana stylu życia: stosowanie odpowiedniej diety, włączenie do rozkładu dnia aktywności fizycznej, zredukowanie masy ciała, zaprzestanie palenia tytoniu, kontrolowanie ciśnienia krwi.

Proste zmiany stylu życia mają nie tylko znaczenie w procesie leczenia u osób, które już zmagają się z chorobą, ale są także skuteczne w zapobieganiu bądź opóźnianiu wystąpienia cukrzycy, zwłaszcza typu 2.

Zespół redakcyjny pacjentinfo.pl

Artykuł powstał na podstawie informacji ogólnodostępnych. Nie zastępuje konsultacji lekarskich i nie jest poradnikiem samodzielnego leczenia.

ZDROWIE • • • • • • • • • • By Redakcja 0 Comments

Rak i geny –Czy nowotwór można dziedziczyć?

Wzrastająca liczba osób z rozpoznaną chorobą nowotworową skłania do poszukiwania odpowiedzi na pytanie, co jest przyczyną występowania raka? Niektóre nowotwory określa się mianem „dziedzicznych”. Ale czy każdy nowotwór można dziedziczyć? Odpowiedź na to pytanie jest złożona.

W większości rozpoznane nowotwory stanowią tzw. zachorowania sporadyczne, co oznacza, że osoba chorująca na raka nie posiada bliskich krewnych, u których zdiagnozowano tę chorobę. Zachorowanie jest wynikiem nagromadzonych w trakcie trwania życia zmian w materiale genetycznym. Jednak w przypadku 5 – 10% przypadków zachorowań stwierdza się ich dziedzicznie uwarunkowaną predyspozycję do zachorowania. A więc choroby nowotworowej się nie dziedziczy, a jedynie skłonność do zachorowania! Rozwój nowotworu zależy od nieprawidłowej informacji zawartej w materiale genetycznym, która przekazywana jest z pokolenia na pokolenie przez zmutowany gen. Sama predyspozycja nie jest jednak równoznaczna z wystąpieniem choroby nowotworowej. Oprócz skłonności genetycznej, na rozwój choroby nowotworowej mają także wpływ czynniki środowiskowe oraz styl życia.

O genetycznej predyspozycji do występowania nowotworów możemy mówić wówczas, gdy:

  • choroba została zdiagnozowana u bardzo młodej osoby
  • taki sam typ nowotworu występował u osób blisko spokrewnionych
  • nowotwór wystąpił obustronnie w narządach parzystych (np. obustronny rak piersi, obustronny rak płuc)
  • pojawiły się zachorowania synchroniczne (np. zdiagnozowanie w tym samym czasie dwóch niezależnych ogniska raka w jednym organie np. jelicie) lub metachroniczne (zdiagnozowanie u tej samej osoby raka w jednego organu, a następnie raka innego organu)
  • nowotwór występuje nietypowo, np. rak piersi u mężczyzny

Ocena występowania dziedzicznie uwarunkowanej predyspozycji do zachorowania na nowotwór dokonywana jest m.in. na podstawie wywiadów rodzinnych. W analizie uwzględnia się dane krewnych przynajmniej pierwszego i drugiego stopnia. Do krewnych pierwszego stopnia zalicza się: rodziców, rodzeństwo i dzieci, natomiast krewni drugiego stopnia to: babcie, dziadkowie, rodzeństwo rodziców, wnuki. Ocena zachorowań w rodzinie pozwala ocenić sposób dziedziczenia predyspozycji. W celu potwierdzenia dziedzicznej predyspozycji należy wykonać badanie genetyczne nosicielstwa mutacji. Wykrycie nosicielstwa mutacji w genie predyspozycji zachorowania na nowotwór pozwala na objęcie odpowiednią opieką, umożliwiającą wykrycie raka w jego wczesnym stadium.

Nowotwory, które najczęściej określane są mianem „dziedzicznych” to:

  • nowotwór piersi
  • nowotwór jajnika
  • nowotwór jelita grubego
  • nowotwór prostaty
  • nowotwór płuc
  • nowotwór nerki.

Wczesne rozpoznanie choroby nowotworowej ma kluczowe znaczenie w procesie leczenia. Dlatego jeśli w Twojej rodzinie były przypadki nowotworów zgłoś się do poradni genetycznej zwłaszcza, gdy choroby nowotworowe wielokrotnie atakowały osoby młode i pojawiały się w kolejnych pokoleniach! Wykrycie nosicielstwa mutacji w genie a tym samym większej predyspozycji zachorowania na nowotwór, pozwala na zastosowanie odpowiedniej profilaktyki/ kontroli o odpowiedniej częstotliwości. Pamiętajmy, że wcześniej wykryty nowotwór daje o wiele większe szanse na pełne wyleczenie, niż choroba wykryta w późnym stadium.

Zespół redakcyjny pacjentinfo.pl

Artykuł powstał na podstawie informacji ogólnodostępnych. Nie zastępuje konsultacji lekarskich i nie jest poradnikiem samodzielnego leczenia.

Dieta i aktywność fizyczna w aktywnej fazie leczenia raka

Czasy, gdy pacjentom w trakcie leczenia onkologicznego zalecano leżenie w łóżku dawno minęły – mówią zgodnie lekarze …

COVID-19 obecnie: czy będą nowe szczepionki?

Firmy pracują nad preparatami przeciwko nowym wariantom koronawirusa. Według FDA mają one uwzględniać nowe typu szczepu …

Apetyt na kawę służy zdrowej starości

Co piąty mieszkaniec Unii Europejskiej ma 65 lat i więcej. Oznacza to, że niemal 100 milinów ludzi na naszym kontynencie …