Tag: reakcja zapalna organizmu

Sepsa stanowi poważny problem medyczny na całym świecie. Mimo rozwoju medycyny i dostępnych form terapii  jest przyczyną wielu zgonów. Zwłaszcza na Oddziałach Intensywnej Terapii śmiertelność z powodu sepsy jest wysoka. Wprowadzenie restrykcyjnych procedur kontroli zakażeń szpitalnych, przestrzeganie procedur medycznych oraz racjonalne stosowanie antybiotykoterapii pozwoli zmniejszyć liczbę nowych przypadków sepsy oraz zwiększy szansę na skuteczne leczenie.

Sepsa (inaczej posocznica) definiowana jest jako zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej (SIRS – systemie inflammatory response syndrome) powstałej w odpowiedzi na występujące zakażenie. Sepsa najczęściej występuje w wyniku zakażenia wywołanego bakteriami, może także powstać w efekcie infekcji wywołanej wirusami lub grzybami. Rodzaj drobnoustroju nie decyduje jednak o przebiegu sepsy, co więcej, nie musi on być stale obecny we krwi. Jest to specyficzna, gwałtowna reakcja organizmu na zakażenie, nie stanowi ona jednak osobnej jednostki chorobowej. Zwykle infekcja powoduje miejscowy lub regionalny stan zapalany, który zostaje opanowany przez układ odpornościowy. W sepsie jednak infekcja rozprzestrzenia się na cały organizm, zwykle za pośrednictwem układu krwionośnego, stan zapalny obejmie cały organizm. Tzw. mediatory zapalenia, które uwalniane są w celu obrony przed infekcją, obecne w organizmie w nadmiarze, dodatkowo wzmagają stan zapalny. Sytuacja taka może prowadzić do wielonarządowej niewydolności, stanowiącej bezpośrednie zagrożenie życia.

Sepsa, sepsa ciężka i wstrząs septyczny to terminy, które określają ciężkość przebiegu powstałej reakcji na zakażenie.

Sepsa charakteryzuje się występowaniem minimum 2 z wymienionych objawów:

• temperatura ciała powyżej 38^oc lub poniżej 36^oc
• częstość tętna powyżej 90/min.
• przyspieszony oddech – powyżej 20/min. (lub konieczność zewnętrznego wspomagania oddechu np. za pomocą respiratora)
• liczba leukocytów (białych ciałek krwi) powyżej 12 000/µllub poniżej 4 000/µl
• zidentyfikowane ognisko zakażenia (obecność drobnoustrojów w tkankach, płynach lub jamach ciała)

Ciężka Sepsa, powoduje niewydolność lub poważne zaburzenia czynności narządów albo układów narządów (układu krążenia, oddechowego, zaburzenia czynności nerek, metaboliczne, zaburzenia homeostazy, zaburzenia czynności ośrodkowego układu nerwowego).

Wstrząs septyczny to postać ciężkiej sepsy, charakteryzująca się spadkiem ciśnienia skurczowego krwi poniżej 90 mm Hg pomimo przetaczania płynów, wymagająca podawania leków obkurczających naczynia krwionośne w celu podniesienia ciśnienia krwi.

Sepsa może rozwinąć się u każdego, są jednak grupy osób szczególnie narażone na jej rozwój. Należą do nich:

• noworodki oraz osoby starsze (ze względu na nie w pełni dojrzały, a w przypadku osób starszych osłabiony układ odpornościowy)
• osoby po przeszczepach (przyjmujące leki tłumiące układ odpornościowy)
• osoby po rozległych urazach, po usunięciu śledziony
• osoby po inwazyjnych zabiegach medycznych (po operacjach, przebywające na oddziałach intensywnej terapii).

Ze względu na stan zdrowia i wykonywane interwencje medyczne zwłaszcza pacjenci przebywający na oddziałach intensywnej opieki medycznej narażeni są na rozwój sepsy.

Rozpoznanie

Wstępne rozpoznanie sepsy stawiane jest na podstawie występowania objawów SIRS. Dalsza diagnostyka prowadzona jest w oparciu o wykonane badania mikrobiologiczne z krwi lub innego materiału biologicznego (z dróg oddechowych, moczu, innych płynów ustrojowych) w zależności od domniemanej przyczyny. W diagnostyce sepsy duże znaczenie mają także badania: RTG (przede wszystkim płuc), USG i TK (głównie jamy brzusznej). Badania obrazowe mają kluczowe znaczenie w poszukiwaniu ognisk zakażenia. Wczesna diagnoza sepsy jest kluczowa w leczeniu, dlatego osoby ciężko chore np. leczone na oddziale intensywnej terapii należy są rutynowo kontrolowane pod kątem występowania sepsy, aby jak najwcześniej wdrożyć leczenie.

Leczenie

W leczeniu sepsy ogromne znaczenie ma jak najszybsze rozpoczęcie leczenia przeciwdrobnoustrojowego (najczęściej antybiotykoterapii). Czas leczenia zależy od stanu chorego, efektów leczenia, występowania powikłań oraz od przyczyny zakażenia. Zwykle trwa od 7 do 10 dni. Jeśli możliwe jest usunięcie ogniska zakażenia, wówczas zasadna jest interwencja zabiegowa, podczas której usuwa się zakażone tkanki lub narządy. W ciężkiej sepsie i wstrząsie septycznym konieczne jest wdrożenie leczenia objawowego, które polega na podtrzymywaniu czynności narządów.

Rokowanie

W przebiegu sepsy duże znaczenie ma postać kliniczna zakażenia ogólnoustrojowego. Według danych pochodzących z polskich badań śmiertelność na oddziałach intensywnej terapii w sepsie wynosi 16%, w ciężkiej sepsie 36%, a we wstrząsie septycznym 58%. Leczenie chorych, którzy przeżyli jest długotrwałe i bardzo kosztowne.

Zespół redakcyjny pacjentinfo.pl

Artykuł powstał na podstawie informacji ogólnodostępnych. Nie zastępuje konsultacji lekarskich i nie jest poradnikiem samodzielnego leczenia.