Ciśnienie pod kontrolą, czyli co warto wiedzieć o nadciśnieniu tętniczym

Nadciśnienie tętnicze przez długi czas może przebiegać bezobjawowo. Szczególnie w początkowym stadium. Co jakiś czas mogą tylko występować bóle głowy, kłopoty ze snem, zmęczenie i potliwość, które zwykle są lekceważone lub przypisywane innym schorzeniom. Jak zauważa lek. med. Katarzyna Bukol-Krawczyk, specjalista medycyny rodzinnej z Grupy LUZ MED, nadciśnienie jest najczęściej wykrywane przypadkowo, przy okazji wizyty u lekarza, często związanej z innym problemem zdrowotnym:

To prawda. Może być ona spowodowana zarówno czynnikami genetycznymi, jak i środowiskowymi, zależnymi od stylu życia. W grupie wysokiego ryzyka rozwoju nadciśnienia znajdują się osoby z nadwagą, narażone na ciągły stres, pijące alkohol i palące papierosy. Nadciśnienie tętnicze leczy się farmakologicznie, jak i profilaktycznie – poprzez zmianę nawyków życiowych. Dlatego lekarze, od momentu rozpoznania choroby, przekonują pacjentów do zmiany diety, uprawiania sportów czy rzucenia palenia.

Innym typem nadciśnienia jest nadciśnienie wtórne, które samo w sobie nie jest jednostką chorobową, lecz objawem stanu chorobowego. Do najczęstszych przyczyn nadciśnienia wtórnego należą choroby nerek, zaburzenia hormonalne, choroby układu nerwowego czy bezdech senny. Zalecenia dotyczące leczenia nadciśnienia wtórnego, prócz leczenia wywołujących je stanów chorobowych, są bardzo zbliżone do terapii stosowanej w przypadku nadciśnienia pierwotnego:

Nadciśnienie to choroba przewlekła, której nie da się wyleczyć jednorazową terapią. Aby unormować ciśnienie lekarze zalecają stosowanie środków farmakologicznych (leków hipotensyjnych) oraz zmianę diety i stylu życia. Dawkę leków z czasem można zmniejszyć, natomiast prawidłowy, zbilansowany jadłospis i umiarkowana aktywność fizyczna powinny stać się naszym zdrowym nałogiem. Prawidłowe wartości ciśnienia uzyskane po wdrożeniu leczenia potwierdzają jedynie skuteczność kuracji, ale nie uprawniają do zmniejszenia lub pominięcia dawki leku. Odstawienie leków obniżających ciśnienie w takiej sytuacji spowoduje, że najczęściej po kilku dniach, dojdzie do ponownego wzrostu ciśnienia. Jeśli zaś po zażywaniu leków nie ma poprawy bądź następuje znaczący spadek ciśnienia, tj. ciśnienie skurczowe osiągnie poziom poniżej 110 mm Hg oraz gdy taka sytuacja się powtarza, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem i poinformować go o zaobserwowanych objawach.

Niestety to prawda. W opinii społecznej nadciśnienie tętnicze to choroba seniorów. Dotychczas częściej było rozpoznawane wśród starszych osób dlatego, że częściej odwiedzają one specjalistów. Obecnie obserwuje się jednak wzrost zachorowań na nadciśnienie u młodych dorosłych, często za sprawą niewłaściwej diety i nieprawidłowego trybu życia. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, ciśnienie jest sprawdzane również u dzieci, podczas badań profilaktycznych.

Pomiar ciśnienia zwykle wykonywany jest na kończynie mniej dominującej – w przypadku osób praworęcznych jest to lewe ramię. Poza sytuacjami, kiedy wykonywanie pomiaru nie jest możliwe, na przykład z powodu obecności przetoki do dializ, strona nie ma większego znaczenia. Ważne jest, aby pilnować konsekwencji wyboru kończyny przy powtarzaniu pomiarów, bo możliwe są niewielkie różnice pomiędzy nimi. Istotne znaczenie ma również ułożenie ręki podczas pomiaru. Ramię powinno być podparte, umieszczone na wysokości serca, a mięśnie ręki rozluźnione.

Kawa zwiększa wprawdzie wartość ciśnienia tętniczego, ale dopiero przy ilościach znacznie przewyższających zalecane dzienne spożycie. Kofeina zawarta w jednaj filiżance kawy powoduje wzrost ciśnienia rozkurczowego u osoby zdrowej o 3 mm Hg, a u chorego z nadciśnieniem tętniczym o 8 mm Hg. U osób pijących kawę codziennie zwiększa się tolerancja na kofeinę, dzięki czemu spożywanie tego napoju ma niewielki wpływ na wartości ciśnienia. Wypicie 2 filiżanek kawy, w przypadku chorego na nadciśnienie, jest więc całkowicie dozwolone.